جاذبه های گردشگری ایران و جهان

در وبلاگ ما می توانید مطالب جدید گردشگری ایران و جهان را مطالعه نمایید.

جاذبه های گردشگری ایران و جهان

در وبلاگ ما می توانید مطالب جدید گردشگری ایران و جهان را مطالعه نمایید.

کاشان در نگاهی متفاوت و جذاب

کاشان شهر طلایی هنر ایران 

خانه های سنتی کاشان-شهر طلایی هنر ایران 

خانه های سنتی کاشان مانند خانه های قدیمی سایر شهرهای بزرگ ایران از دو بخش جداگانه و بیرونی و اندرونی تشکیل شده است. قسمت بیرونی خانه برای پذیرایی از مهمانان خانواده و شرکای  تجاری صاحب خانه بنا می باشد و به همین دلیل دارای زیباترین تزیینات بود. در این بخش از خانه معمولا تالار پذیرایی بسیار آراسته ای قرار داشت که با شکوه ترین قسمت بیرونی محسوب می شد. این تالار مزین معمولا سقف بسیار بلندی داشت اما اتاق های گرداگرد آن در دو طبقه بنا می شدند.در هنگام پذیرایی اتاق های طبقه بالا به خانم ها اختصاص داشت تا ضمن شرکت در مجلس از چشم نامحرمان در امان باشند. برخلاف بخش بیرونی اندرونی خانه ها بسیار ساده تر بود اما در عین حال فضای آرام و آسایش بخشی برای اعضای خانواده ایجاد می کرد. قسمت بیرونی و اندرونی طوری به هم مرتبط شدند که در عین رفت و آمد راحت اهل خانه فضای اندرونی پر از مهمان بود.

علت تمایز خانه های کاشان-شهر طلایی هنر ایران 

خانه های های سنتی کاشان توسط یک سری مشخصه های مشترک که حاصل تجربه معماران چیره دست محلی است، متمایز شده اند. از آنجا که اقلیم کاشان خشک و بیابانی است بهترین مصالح برای ساخت خانه خشت خام و آجر تنها در نما و بنای اتاق ها بکار برده می شد. همچنین در کاشان که در مجاورت کویر قرار دارد، آب از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به همین دلیل حیاط خانه ها گودتر از سطح کوچه و خیابان و اطراف آن بود تا آب قنات های محلی بر خانه مسلط شود. در وسط حیاط نیز حوضی وجود داشت که آب آن ضمن این که مورد مصرف اهل خانه بود باعث سرسبزی و خنکی حیاط می شد. همچنین گودی حیاط خانه باعث شدطاق هایی که دور حیاط گود ساخته شدند از آفتاب تند و تیز در امان  باشند.برای جلوگیری از گرمای طاقت فرسا تمهیدات دیگری نیز به کار برده شده است گه یکی از آنها حوضخانه در زیزمین ساختمان است. در و پنجره های این قسمت تنها در دو ماه از سال بسته و در بقیه فصول برای جریان یافتن هوا باز گذاشته می شد. به همین دلیل حوضخانه خنک ترین فسمت بنا بود و ساکنین گرم ترین ساعات در سال را در این مکان سپری می کردند. خنکی این قسمت توسط بادگیر های بند تایین می شود. بادگیر از دو کانال تشکیل می شود که که یکی برای هدایت هوای بیرون به داخل و دیگری برای بازگرداندن هوا به بیرون است. هوای گرم بیرون پس از تماس با حوض پایین بادگیر خنک می شد و به نحوی نقش کولر های امروزی را ایفا می کرد. خانه های متمولین کاشان در قدیم معمولا بسیار بزرگ بودند و از چندین ساختمان در کنار همدیگر تشکیل می شدند و رسم بود که فرزندان خانواده حتی پس از ازدواج در کنار خانواده مدری زندگی کنند و در امور خانه مشارکت داشته باشند.

کاشی کاری اسلامی کاشان-شهر طلایی هنر ایران 

دوره های سلجوقی و ایلخانی به عنوان اولین مظاهر شگرف کاشی کاری اسلامی به حساب می آیند که در این برهه های تاریخی تحت حاکمیت این دو سلسله در تکنیک های گوناگون صنعت سفالگری انجام گرفت . نکته جالب اینکه شمار زیادی از کاشی هایی که اکثرا دارای تاریخ و امضا صنعتگران خود بوده از این دوران باقی مانده اند. افزون بر آن حمایت های وسیع مذهبی که توسط حاکمان و شخصیت های برجسته مذهبی هر دو سلسله صورت گرفته باعث ساختن بناهای متعددی به عنوان مقبره گردید که مهم ترین این مقبره ها با کاشی های زرین فام تزئین می شدند

مرکز سفالگری و کاشی کاری-شهر طلایی هنر ایران 

شهر کاشان مهم ترین مرکز سفالگری و کاشی کاری نفیس در بخش مرکزی ایران به شمار می رفت و کلمه کاشی نام خود را از این شهر گرفته است .

اگر چه بدون تردید فعالیت های سفالگری دیگر در سده های میانی ایران نیز وجود دارد اما مدارکی از موقعیت ممتاز کاشان بین سده های دوازدهم / ششم و چهاردهم/ هشتم وجود دارد. همچنین امضاهای تعداد زیادی از سفالگران معروف و شناخته شده نیز بر این نکته صحه می گذارد که مشهورترین آنان امضا خاندان ابوطاهر بوده که نام های خود را بر روی کاشی ها و ظرف ها امضا می کردند. بعضی از آنان نسبت خود یعنی کاشان را نیز اضافه می کردند و در کنار امضاشان با صراحت آنرا می نوشتند . به عنوان مثال در یک نمونه کاشی که در موزه بریتانیا موجود بوده و تاریخ آن ۱۳۳۹/۷۳۹۹ است. در آن زمان این خاندان در کاشان اقامت داشتندیاقوت جغرافی دان و نویسنده سده سیزدهم / هفدهم به صادرات محصولات سفالی کاشان اشاره می کند. اگرچه منطقه کاشان به طور منظم حفاری نشده اما انواعی از ضایعات و بقایای کوره هایی که در این منطقه ساخته شده به دست آمده اند. قطعات فراوانی متعلق به این دوره موجود بوده که دارای تاریخ اند و اولین نمونه شناخته شده یک پارچ کوچک موجود در موزه بریتانیا بوده که تاریخ آن ۱۱۸۰-۱۱۷۹/۵۷۶-۵۷۵ است تاریخ کاشی های باقی مانده نشان می دهد که تولید کاشی درکاشان پس از ۱۲۰۰/۵۹۷ تا دهه ۱۳۳۰/۷۳۱ تقریبا بی وقفه ادامه یافتتهاجمات مغول موجب یک رکود کوتاه در صنعت کاشی کاشان شد. بنابراین کاشی هایی که بین سده های ۱۲۴۳/۶۴۱ و ۱۲۵/۶۵۳ ساخته شده باشند وجود ندارند. اما همه این ویرانی ها و حملات به سفالگران افراسیاب – شهر قدیمی سمرقند در آسیای مرکزی – یا شهرراقه در فرات آنان را از پای در نیاورد. و به این ترتیب سبک ها و تکنیک های مشابه همچنان ادامه یافته و در کاشی کاری بعد از تهاجمات مغول به کار گرفته شدند و در شکل های جذابتری درکاشی ها و ظرف هایی که اصطلاحا ظرفهای سلطان آباد نامیده می شدند توسعه یافتند و ازحدود سال ۱۲۷۰/۶۶۹ آثاری که تولید شدند با به کارگیری نقشمایه چینی در مقایسه با نمونه های اولیه قابل توجه تر و بارزتر بودند.

مقبره ها و کاخ ها ی کاشان-شهر طلایی هنر ایران 

بدیهی است که کاشی های تولید شده کاشان بسیار گسترده بوده زیرا کاشی های این قرن که بیشتر بدون منشا بوده پیوسته در بازارهای هنری عرضه می گردیده و به سرعت نایاب می شده اند . البته از این گروه کاشی ها هنوز با همان موقعیت و شرایط به تعداد کافی باقی مانده که به هر حال این مساله به سبک و نوع ساختمان هایی که کاشی کاری می شده اشاره می کند این آثار بیشتر به بنای مقبره های برجای مانده به ویژه بناهایی که صرفا به فرقه شیعه اختصاص می یابند مربوط هستند. شیعیان که گاهی اوقات توسط سلجوقیان مورد آزار و اذیت واقع می شده تحت حاکمیت ایلخانان مغول از آزادی زیادی در انجام عبادات و فرایض دینی برخوردار بودند. مهمترین مقبره های شیعیان در قم نجف و مشهد بوده و البته دیگر شهرها نیز از جمله خود کاشان از مراکز مهم شیعه بوده اند.کاشی هایی که در سراسر سده سیزدهم / هفتم تولید می شدند با هر دو نوع نقش پیکره ای و غیرپیکره ای تزئین شده اند. و اغلب آنها دارای کتیبه هایی به خط نسخ در اطراف حاشیه کاشی ها بوده که این کتیبه ها شامل اشعار فارسی و آیاتی از قران یا به ندرت شبه کتیبه ها می باشند.  از آنجایی که این احتمال وجود دارد که کاشی های پیکره ای عمدتا برای استفاده غیردینی اختصاص و کاشی های بدون پیکره برای موقعیت های مذهبی در نظر گرفته می شده اما این مساله روشن است که تعدادی از کاشی های پیکره ای در مقبره های شیعی مورد استفاده قرار می گرفته اند. رشد پیوند گونه مذهب شیعه و صوفی گری در سده های میانی ایران امکان استفاده از اشعار غنایی را در مقبره ها کاملا فراهم می نموده همان گونه که در سنت صوفی نیز همین منوال به چشم می خورد و عشق انسانی تمثیلی برای دوست داشتن خداست.

تصاویر کاشی کاری های کاشان-شهر طلایی هنر ایران 

کاشی های ستاره ای و چلیپا شکل موزه بریتانیا با طرح های حیوانی و دوبیتی های ایرانی در حاشیه ها چنین به نظر می رسد که بخشی از یک گروه از کاشی ها بوده که زمانی دیوارهای امامزاده جعفر دامغان را می پوشاندند و تاریخ آنها ۱۲۶۷/۶۶۶ است. اگر چه تصویر کشیدن زندگی در تزئین اماکن مذهبی مرسوم نبوده کاشی هایی که از بنای مقبره عبدالصمد ۱۳۰۷/۷۰۷ به دست آمده در برگیرنده تصاویری از پرندگانی است که سر آنها از بین رفته است. و احتمالا این اتفاق زمانی رخ داده که آنها هنوز در موقعیت اولیه این بنا قرار داشته اند. کاخ ها نیز با کاشی هایی که به وضوح در تزئینات زمینه ای از نقاشی های مینیاتوری شاهنامه مورد استفاده قرار می گرفته مزین می شدند .

 تنها ساختار غیردینی بر جای مانده از دوره ایلخانان که به طور کامل حفاری شده و در تخت سلیمان واقع گردیده کاخ ایلخانی آباقاخان بوده که در طول دهه ۱۲۷۰/۶۶۹ در منطقه آذربایجان ایران جنوب تبریز ساخته شد. این کاخ در محل یک معبد زرتشتی ساخته شده و سند مهمی برای مطالعه کاشی کاری ایران در این دوره حکومتی به شمار می رود . از روی کوره ها و قالب های کاشی که از محل کاخ پیدا شده این مساله قابل اثبات است که دست کم بعضی از کاشی ها در همان محل ساخته شده اند . اما این موضوع هنوز مشخص نشده که آیا کاشی های تک رنگ یا زرین فام نیز در آنجا تولید می شده اند یا نه . در این محل تکه هایی از کاشی به همراه کاشی های ستاره ای کامل و صلیبی شکل . شامل برخی کاشی های صلیبی شکل باطرح حیوانی تقریبا مشابه آنچه در دامغان بوده است پیدا شده است و کاشی های کتیبه ای نیز از این محل باقی مانده که تعدادی از آنها در حال حاضر در موزه های مختلف جهان پراکنده شده اند. این کاشی ها دارای طرح های گلدار یا پیکره ای بوده و عمدتا به طریقه زرین فام ولی با نسبت قابل توجهی از لاجورد نقاشی شده اند و تعدادی از آنها غالبا دارای تاریخی مربوط به دهه سال ۱۲۷۰/۶۷۰ می باشند.

ویژگی کاشی کاری های کاشان-شهر طلایی هنر ایران 

یکی از ویژگی های این کاشی ها که باید مورد توجه قرار گیرد کتیبه های آنهاست که اغلب دارای مضامین ذاتا مذهبی بوده و با آیاتی از قران یا جملاتی خطاب به امامان شیعه همراه می باشند و اما ویژگی دوم این کاشی ها در برگیرنده اشعاری حماسی از شاهنامه حکیم ابوالقاسم فرودسی بوده که این اشعار از زمانی که آن شاعر آنها را در سال ۱۰۱۰/۴۰۱ سرود قرائت و مصور شده اند. این منظومه عظیم که به زبان فارسی نوشته شده شامل داستان هایی از ماجراها و دلاوری های گذشته ایران باستان است.اسدالله سورن ملکیان شیروانی اظهار داشته که انتخاب خط نگاره های این کاشی ها بسیار قابل توجه است. آثار مکتوب شیعه عمدتا علایق مذهبی ایلخانان را بیان می کند در حالیکه اشعار شاهنامه افزون بر انتخاب محل تاریخی برای موقعیت کاخ باعث ایجاد شباهت مابین سازنده آنها یعنی آباقاخان و حاکمان بزرگ هخامنشی یا ساسانی می باشد. برجسته ترین ابن آثار آنها مقبره حضرت معصومه در قم است که کاشیکاری سطح آن کار محمد و کاشیکاری این مقبره به سال 602ه.ق. باز می گردد. نه سال بعد یعنی در سال 611ه.ق این دو همکاری موفق دیگری در کاشیکاری دیوارهای حرم و محراب بزرگ آستان قدس ضوی در مشهد داشتند. پس از مرگ این دو استاد بزرگ صنعت کاشی کاشان با نزول مواجه شد اما در عهد ایلخانان کاشی سازان دست به کار طراحی تازهدای شدند که آن را کاشی معرق میگویند و نمونه های اولیه آن در سقف چندین گنبد بازمانده از عهد مغول مانند گنبد چهل دختران (ص179)و بقعه خواجه تاج الدین (ص184) و امامزاده میرنشانه (ص189) و همچنین منبر بزرگ و زیبای کاشی معرق مسجد میدان (ص189) مشاهده می شود. آخرین اثر بزرگ کاشیکاران کاشان مربوط به سال 733ه.ق و کاشیکاری محراب بزرگ امامزاده علی بن جعفر در قم به دست یوسف بن علی بن محمد بن ابوطاهر از نوادگان همان محمد بن ابوطار است که هم اکنون در موزه مای ایران در تهران در معرض بازدید عموم است. از قرن نهم به این سو صنعت کاشی کاشان اهمیت و ارزش گذشته خود را از دست داد. هر چند در ساخت بناهای مهمی چون مسجد شاه سمنان و مدرسه سپهسالاران تهران از کاشی های ساخت این شهر استفاده شده است.

قالی بافی در کاشان-شهر طلایی هنر ایران 

از عصر سلجوقی به این سو کاشان به خاطر قالی های نفیس خود شهرت خاص داشته است و زیبایی آنها سبب شده که سیاحان و جهانگردان و مورخین بیگانه نیز به تحسین و ستایش آن بگشایند چنان که پرفسور آرتور پوپ می نویسدقالی بافان کاشان ثابت کرده اند که می توانند چنان تصاویر زیبا بر بستر قالی ها و فرش های خود خلق کنند که با بهترین آثار اساتید مینیاتور چینی و معماران و نقاشان شهره اروپتی دوره گونیک کوس برابری بزندسیسیل ادواردز خبره ترین کارشناس غربی قالی های بافت شرق در معرفی برترین و با ارزش ترین قالی های تاریخی موجود در موزه های کشور های غربی از میان دویست مورد هفت قالی را برگزیده که پهار قالی عبارتند از: قالی معروف به شکارگاه که در موزه هنر و صنعت وین قرار دارد و تنها قالی شناخته ای است که تار و پود آن تماما از ابریشم و قسمتی از تصاویر آن نیز ملیله نقره است؛ قالی معروف به چلسی که در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن قرار دارد؛ قالی با نقش گلدانی که باز هم در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن قرار دارد و احتمالل در جوشقان بافته شده است. بهترین قالی بافت کاشان که از ایران خارج نشده فرشی است که برای آرامگاه شاه عباس دوم در قم بافته شده و اکنون در موزه ملی ایران در تهران قرار داردصنعت قالی بافی کاشان از نقطه نظر تاریخی دو عصر طلایی و یک دوره فتور و نزول داشته است. بر عکس صنعت قالی بافی اصفهان که بنابر سابقه تاریخی آن از صنایع روستایی و ایلیاتی آغاز گشته و به مرور ایام به کارگاه های شهری و سلطنتی رسیده، قالی کاشان از عالی ترین درجه تکامل بافندگی منسوجات ظریف ابریشمی پدید آمده و به نوعی از محصولات جانبی تحول و تنوع در صنعت مخمل بوده است.

پارچه های ابریشمی کاشان- شهر طلایی هنر ایران 

از روزگار بسیار دور بافتن پارچه های ابریشمی در آن در آن شهر چنان رواج و رونقی داشته که انواع مختلف آن بالغ بر یکصد رقم بوده اند. در آن زمان مخمل بافان در رنگ آمیزی دست بازتری داشتند و قالی بافان در طراحی از ترکیب ذهنیت خلاق هنرمندان این دو رشته در نیمه دوم قرن دهم هجری در کارگاه های قالی بافی کاشان قالی های ابریشمی بسیار نفیسی بافته شد که از شاهکارهای هنری بی دلیل این صنعت هستند.اگر چه بافتن قالی های ابریشمی و زربفت در کاشان پیش از عهد شاه عباس اول نیز معمول بوده اما در عصر این تاجدار صفوی به سبب کثرت تعداد این قالی ها در دربار و کاخ های سلطنتی و اهدای آن از سوی شاه عباس به سفرا  جهانگردان خارجی این قالی ها از خارج از کشور به نام قالی های عباسی شناخته می شوند و تصور می شود که بافت این قالی ها در عهد این پادشاه بوده است. قالی های تاریخی کاشان بخاطر طرح و نقش های بسیار ویژه راحتی برای اهل فن قابل تشخیص هستند. ترنج های کنگره دار و صحنه های شکار که نظیر آنها در مخمل زری هم مشاهده شده و همچنین ریزه کاری های مشترک آنهت با نقوش سفالی آن شهر و نیز بافت ریز و مخمل نما از عمده ترین وجوخ قالی ای کاشان هستند. اما مطلبی کوتاه درباره قالی لهستانی قالی های زربفت که از ابریشم خالص و تارهای سیم و زر بافته شده چون اولین بار در کشور لهستان مشاهده شده و روی نقشه برخی از آنها هم عقاب علامت ملی دولت وقت لهستان بود به قالی لهستانی معروف است. اما اسناد به دست آمده در ابتدای قرن گذشته حکایت از این دارد که در سال 1014ه.ق پادشاه لهستان یکی از بازرگانان ارمنی را به ایران فرستاده تا بهترین قالی ها را برای کاخ های سلطنتی لهستان تهیه کند و او پس از بتزدید از مراکز مهم قالی بافی ایران، عاقبت قالی های مطلوب خود را با درج نقش عقاب دولتی لهستان تهیه کند و او پس از بازدید از مراکز مهم قالی بافی ایران عاقبت قالی های مطلوب خود را با درج نقش عقاب دولتی لهستان سفارش داد. پس از کشف این اسناد کارشناسان از روی خصوصیات جنس و طرز بافت آنها ثابت کردند که سایر قالی های زربفت هم که به نام لهستانی مشهور شده در کاشان و به اندازه کمتر در اصفهان بافته شده است.



معرفی بهترین تورهای داخلی و تورهای خارجی در سایت تور آگهی

                                                   *تورآگهی افتخار میزبانی شما را دارد.

                                                                                  پیشنهاد ویژه تورآگهی :  تور دبی از مشهد

                                                                                                                  گردشی در اصفهان(1)

                                                                                                                                          جاذبه های دیدنی اصفهان 

                                                                                                                                                                    نگاهی بر کاشان 

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.